Hou tradities in ere en maak er een feestje van!

Op Kerstmis en Pasen na, worden er bijna geen christelijke dagen meer gevierd of herdacht in Nederland. Persoonlijk vind ik dat best wel jammer. Niet dat ik overdreven gelovig of kerkelijk ben, maar veel van dit soort gebruiken hebben wel een bijzondere oorsprong, zorgen voor saamhorigheid of hebben juist een boodschap. Het zijn tradities die nu verloren gaan.

Ik ben er namelijk van overtuigd dat "geloven in" alles te maken heeft met mindset. Het laat je bepaalde dingen eens van een andere kant zien en in oude verhalen en legendes, bijbels of niet, zit altijd een boodschap verwerkt. Ook is het bijzonder dat er in Bijbelse verhalen ook vaak wetenschap verwerkt zit die dan een paar eeuwen later bij een ander volk dan weer tot soortgelijke gebruiken leiden.

Of is het juist andersom,... zijn de verhalen ontstaan door de gebruiken die er al eeuwenlang waren?

In Frankrijk, waar wij hebben gewoond en waar mijn hart nog steeds innig mee verbonden is, worden nog wel veel Christelijke feesten, gebruiken en tradities in ere gehouden.
J'adore!! Oftewel: Ik hou ervan :)

Bepaalde gebruiken en tradities zijn gewoon leuk, gezellig én lekker. 

Feestje

Vandaag is zo'n dag, het is namelijk Driekoningen, in het Frans "L'Épiphanie" en dan eet je een "Galette des Rois". Een koningskoek zou een redelijke vertaling kunnen zijn en "épiphanie" betekent openbaring.

Waar wij in Nederland na kerst en oud & nieuw de broekriem weer wat strakker aantrekken om de strijd met de kilo's aan te ga, daar smikkelen de Fransen nog heerlijk een maandje, of nog langer, door.

Een beetje geschiedenis

Kerstmis en Driekoningen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze vormen de "kerstkring", die dertien dagen duurt. Deze start op kerstavond en duurt tot 6 januari, de dag van Driekoningen.

Echter in het evangelie wordt er nooit een datum genoemd en zijn onze datums voor bepaalde feestdagen gewoon een gevolg van bepaalde gebruiken en natuurverschijnselen.

Zo ontstond kerstmis pas in de 4e eeuw waar het Westelijke deel van het Romeinse Rijk de geboorte van Christus op 25 december vierde en ze dit in het Oostelijk deel op 6 januari deden.
Toen later de Rooms-Katholieke Kerk steeds belangrijker werd, heeft men, om het Oostelijke deel tegemoet te komen, 6 januari gekozen als de dag waarop de 3 wijzen uit het Oosten de magische Poolster volgden om op kraamvisite te gaan.
 Oorspronkelijk was het namelijk vanaf de 2e eeuw een Oosters feest dat de Griekse naam Epiphaneia (Επιφανεια) droeg, dat 'verschijning' of 'openbaring' betekent.
Épiphanie herdacht van oorsprong alleen de doop van Jezus in de Jordaan.

Maar ook "Driekoningen" is iets wat pas veel later, in de 9e eeuw is ontstaan, want daarvoor waren het "de wijzen uit het Oosten" ook al staat er in geen enkel evangelie dat het er 3 waren, en zeker geen koningen. Wel werden er 3 giften genoemd, goud, wierook en mirre, vandaar dat er uitgegaan wordt van 3 personen. Ook hun namen Gaspar, Melchior en Balthazar, werden toen pas bedacht en in andere, niet-Westerse talen, hebben ze andere namen gekregen.

Ook dit is weer een mooi voorbeeld van hoe dit soort verhalen een boodschap uitdragen of een ideaal willen vertellen, want de wijzen of koningen staan voor de vertegenwoordigers van de drie mensenrassen, van de drie toen bekende werelddelen, Europa, Azië en Afrika. De giften staan voor koningschap (goud), goddelijkheid (mirre) en sterfelijkheid (mirre). 

Nog verder terug

Voordat het Katholieke geloof de overhand nam in Europa, was Driekoningen een heidens feest. De Romeinen vierden op deze dag namelijk de zonnewende, oftewel het lengen van de dagen.
Daarom is een Galette des Rois, de koningskoek, ook rond, want dit symboliseert de zon. En er zit een "fève" (vroeger een boon, nu vaak een beeldje) in verstopt, want een boon is het eerste gewas wat na de winter geplant kan worden en symboliseert de vruchtbaarheid.

En zo komen historie, wetenschap, seizoenen en geloof weer samen tot een symbolisch verhaal met een boodschap, totdat ze samensmelten en een feestdag worden.

Driekoningen in West-Europa
In Italië en Spanje viert men deze dag als een soort sinterklaas en krijgen kinderen cadeautjes en snoepgoed. Ook worden er optochten georganiseerd. In België gaan de kinderen verkleed langs de deuren en zingen ze driekoningenliederen om zo snoep en zakgeld op te halen en in sommige deelstaten van Duitsland is het zelfs een officiële vrije dag.

De galette

Het is een ronde koek of taart van bladerdeeg, die gevuld is met een mengsel van amandelmeel, ei en suiker. Dit mengsel heet "frangipane".

Een soort banketletter, maar dan net iets anders.

In de vulling zit een "fève" verstopt. Fève betekent "boon" maar sinds 1875 begon men deze boon te vervangen door kleine porseleinen figuurtjes die symbool stonden voor: geluk (klavertjevier en hoefijzer), rijkdom (auto), liefde (hartenkoning of –koningin), macht (koningin, kroon en kasteel) en de deugd (het kindje Jezus).

Sinds 1960 is dit vrijgegeven en tegenwoordig vind je van alles in je taart of tussen je kiezen, als je niet oppast. Disneyfiguren, karikaturen van politici, de smurfen, Batman, of iets anders waar toevallig net een film van is uitgekomen. In galettes die je bij de bakker koopt zitten de traditionele porseleinen figuurtjes en er is geen bakker die erbij vertelt dat je er flink je kiezen op kan breken, want men gaat ervan uit dat iedereen dit al weet, of al eens gedaan heeft.

Vroeger kon je vanaf Nieuwjaarsdag de galettes kopen. Tegenwoordig is het net zoals met de pepernoten die bij ons al vanaf september in de schappen liggen, en kun je vanaf eind november al galettes bemachtigen.

Het ritueel

Bij het aansnijden van de taart zit de jongste van het gezelschap onder tafel en zegt hij of zij wie het stuk krijgt dat er afgesneden wordt. Van oudsher werd er altijd 1 stuk meer gesneden als het aantal personen, dat was dan voor het armste kind in de stad of het dorp.

Bij de taart zit ook altijd een papieren kroon van goud, want degene die het stuk heeft met de fève erin, is voor die dag koning of koningin en heeft het voor het zeggen in huis.

Maar je bent ook degene die de volgende taart moet kopen,...

En omdat het overal gevierd wordt: op school, op het werk, bij de vereniging, in de familie etc, kan het zijn dat je tot en met Vastenavond, de dinsdag na carnaval, (Mardi Gras) elke dag een galette eet en appelcider (of champagne) drinkt, want dat is de drank die erbij gedronken hoort te worden.

Leuk hè, die Franse tradities en gebruiken!! 😝

Enkele weetjes:

• Op 6 januari moet je ervoor zorgen alle kerstversiering te hebben opgeruimd.
• Na 6 januari wens je iemand niet meer "gelukkig nieuwjaar".
• Driekoningen doet de dagen lengen en de nachten strengen.
• Met Driekoningen lengen de dagen een haneschreeuw.

Ga jij vandaag ook zo'n lekkere galette maken?
Doe eens gek en wie weet ben jij straks koning(in) voor een dag..
Serveer de galette als toetje of vanavond bij de koffie en heb even lol op deze sombere januari dag.

Dit is het recept, lekker, makkelijk en snel!!

• 2 rollen bladerdeeg (of plak vierkantjes aan elkaar tot je twee lappen hebt)
• 150 gram amandelmeel
• 3 eieren
• 100 gram kristalsuiker
• 75 gram boter (op kamertemperatuur)
• 1 boon of porseleinen beeldje
• 1 eigeel

Bekleed een vorm met het bladerdeeg en prik er gaatjes in met een vork.

Meng alle ingrediënten, behalve het losse eigeel door elkaar en doe dat in de beklede vorm. Vouw nu de ronden naar binnen over de vulling heen en leg een tweede lap bladerdeeg erop om alles te bedekken, als een soort deksel.

Snij figuurtjes in de bovenste lap en bestrijk met eigeel.

Zet de taart nu 30 minuten in een voorverwarmde oven op 180 graden.

Als 'ie mooi goudbruin is, laat je hem even afkoelen en kan de pret en het smullen beginnen.
Bon année et bon santé!! 🌟